[天津]交通运输委制定实施安全生产党政同责一
Юнико?д, ёки Унико?д (англис?: Unicode) — стандарти кодгузории рамз?о мебошад, ки аломат?оро ?ариб ба ?аммаи алифбо?ои забон?ои дунё тасвир менамояд.
Стандарт дар соли 1991 аз тарафи ширкати ?Консортсиум Юникод? (англис?: Unicode Consortium), пешни?од шуда буд.Истифодаи ин стандарт ба имкон меди?ад, ки ми?дори зиёди рамз?оро аз хат?ои гуногун кодгузор? намоем: дар ?у??ат?ои Unicode метавонанд иероглифи чин? , аломат?ои математик?,?арф?ои алифбои юнон?, лотин? ва кирилл? як?оя биёянд, дар ин ?олат са?ифаи код? бекор карда мешавад.
Стандарт аз ду ?исми асос? иборат мебошад: ма?м?и универсалии рамз?о (UCS, Universal Character Set) ва оилаи кодгузории (UTF, Unicode Transformation Format).
Код?о дар стандарти Unicode ба якчанд со?а та?сим шудаанд. Со?аи код?ои аз U+0000 то U+007F рамз?ои ма?м?и ASCIIро бо код?ои мувофи?ашон дар бар мегиранд. Баъд аз он со?аи ?арф?ои алифбо?ои гуногун,аломат?ои китобат, рамз?ои техник? меоянд. Як ?исми код?о барои дар оянда истифода шудан, ниго? дошта шудаанд. ?арф?ои алифбои крилик аз U+0400 то U+052F доранд (нигаред Кирилл? дар Юникод).
Фазои код?
[вироиш | вироиши манбаъ]?арчанд ки тарзи навишти UTF-8 ва UTF-32 имкон меди?анд, ки то 231 (2 147 483 648) мав?еи код? истифода шавад , вале барои UTF-16 мувофи? будан тан?о 220+216 (1 114 112) тои он истифода мешавад. Ва ин хеле зиёд ?ам мебошад- дар айни ?ол (дар версияи 5.0) та?рибан зиёда аз 99 000 мав?еи код? истифода мешаванд.
Фазои код? ба 17 ?узъи 216 (65536) рамз дошта ?удо шудааст. ?узъи нул? асос? буда, дар он алифбо?ои маъмултарин ?ой шудаанд. ?узъи аввал асосан барои хат?ои таърих? истифода мешаванд. ?узъ?ои 16 ва 17 барои истифодаи шахс? ?удо шудаанд.
Барои ифодаи рамз?ои Unicode намуди ?U+xxxx? (барои код?ои 0...FFFF) ёки ?U+xxxxx? (барои код?ои 10000...FFFFF) ёки ?U+xxxxxx? (барои код?ои 100000...10FFFF) истифода мешавад, ки , дар ин ?о xxx — ра?ам?ои системаи шонзда?и? мебошанд. Мисол, рамзи?я? коди (U+044F)ро дорост, 044F16 = 110310.
Системаи кодгузор?
[вироиш | вироиши манбаъ]Системаи универсалии (Юникод) ма?м?и рамз?ои график? ва тарзи кодгузории он дар коркарди комп?тарии маълумоти матниро дар бар мегирад.
Рамз?ои график? — ин рамз?ое мебошанд, ки тасвири аён? доранд. Рамз?ои график? ба му?обили рамз?ои идоракунанда ва рамз?ои фарматикунон? гузошта мешаванд.
Рамз?ои график? чунин гур???оро дар бар мегиранд:
- ?арф?ое, ки а?алан дар яке аз алифбо?ои истифодашаванда мав?удаанд;
- ра?ам?о;
- аломат?ои китобат;
- рамз?ои махсус (математик?, техник?, идеограмма?о ва ?айра);
- ?удокунанда?о.
Юникод — ин система барои тасвири хаттии матн мебошад. Рамз?ое, ки аз элемент?ои иловагии зерсатр? ёки болостар? иборатанд, метавонанд ба ?оидаи махсуси пайдарпайии код?о (варианти таркиб?, composite character) ёки ба намуди рамзи ягона (варианти монолит?, precomposed character) сохта шаванд
Рамз?ои та?ирёбанда
[вироиш | вироиши манбаъ]Рамз?ои график? дар Юникод ба мутассил ва ?айри мутассил та?сим мешаванд. Рамз?ои ?айри мутаассил ?ангоми намоиш додан бисёр ?ойро иш?ол намекунанд. Аз он ?умла ба он?о аломати зада ва дигар аломат?ои диакрит? дохил мешаванд. Рамз?ои мутаассил ва ?айри мутаассл код?ои худро доранд. Рамз?ои мутассилро ба намуди дигар асос? (base characters), ?айри мутаассилро бошад- та?ирёбанда (combining characters) меноманд. Мисол, рамзи ?á? метавонад ба монанди пайдарпайии рамз?ои асосии ?a? (U+0061) ва рамзи та?ирёбандаи ? ?? (U+0301) ёки ба монанди рамзи монолитии ?á? (U+00C1) тасвир шавад.
Форма?ои нормализатсия
[вироиш | вироиши манбаъ]?арчанд ки ?аммаи рамз?оро метавонем ба код?ои гуногун тасвир кунем ва баъзан н коркардро мушкил мегардонад. Барои ?алли он раванди нормализатсия мав?уд аст, ки барои матнро ба намуди стандарти муайян хидмат мекунад.
Дар стандарти Юникод 4 формаи нормализатсияи матн? муайян шудааст:
- Формаи нормализатсияи D (NFD) – декомпазитсияи каноник?.
- Формаи нормализатсияи C (NFC) - декомпазитсияи каноник? бо сохти каноникии оянда.
- Формаи нормализатсияи KD (NFKD) – декомпозитсияи ?ам?оя.
- Формаи нормализатсияи KC (NFKC) - декомпозитсияи ?ам?оя бо сохти каноникии оянда.
Мав?ум?ои ?композитсия? ва ?декомпозитсия? та?имшав? ва пайвастшавии мувофи?и рамз?оро ба ?исм?ои таркиб? ифода мекунанд.
Мисол?о
[вироиш | вироиши манбаъ]| Матни асос? | NFD | NFC | NFKD | NFKC |
|---|---|---|---|---|
Fran?ais (Fran\xe7ais) |
Franc\u0327ais |
Fran\xe7ais |
Franc\u0327ais |
Fran\xe7ais
|
А,Ё,Й (\u0410,\u0401, \u0419) |
\u0410,\u0415\u0308, \u0418\u0306 |
\u0410,\u0401,\u0419 |
\u0410,\u0415\u0308, \u0418\u0306 |
\u0410,\u0401,\u0419
|
が (\u304c) |
\u304b\u3099 |
\u304c |
\u304b\u3099 |
\u304c
|
| Henry IV | Henry IV |
Henry IV |
Henry IV |
Henry IV
|
Henry Ⅳ (Henry \u2163) |
Henry \u2163 |
Henry \u2163 |
Henry IV |
Henry IV
|
Навишти дусамта
[вироиш | вироиши манбаъ]Стандарти Юникод навишти хаттии забон?оро ?ам аз тарафи чап ба рост (left-to-right, LTR), ва ?ам аз тарафи рост ба чап (right-to-left, RTL) и?озат меди?ад-мисол хатти алифбои араб? ва алифбои я?уд?. Дар ?ар ду ?олат рамз?о бо тартиби ?табии? сабт мегарданд.
Ба ?айр аз ин Юникод матни комбиниронидашударо тастгири мекунад, ки фрагмет?ои самти гуногуни матнро дарбар мегирад. Ин имконият навишти дусамта (bidirectional text, BiDi) номида мешавад. Баъзе аз коркардгари матнии сода (мисол, дар телефон?ои мобил?) метавонад Юникодро дастгир? намояд, вали имконияти навишти дусамтаро надорад. ?аммаи рамз?ои Юникод ба чандин гур?? та?сим шудаанд : аз чап ба рост навишташуда, аз рост ба чап навишташуда ва дар самти гуногун навишташуда. Рамз?ои гур??и охирон дар ва?ти тасвир матне, ки онро и?ота кардааст (асосан ин аломат?о китобат) самти онро ?абул мекунад.
Тасвири рамз?о
[вироиш | вироиши манбаъ]
Юникод ?ариб тамоми хат?ои ?адидро дар бар мегирад ва аз он ?умла: араб?, арман?, бенгал?, бирмаг?, юнон?, гур??, деванагар?, иврит, Кирилл?, ?ибт?, кхмер?, лотин?, томил?, хангил, хан (Чин, ?опон, Куриё), черок?, эфиоп?, ?опон? (катакана, хирагана, кандз?) ва ?айра?о.
Бо ма?сади академ? бисёр алифбо?ои таърих? илова шудаанд, аз он ?умла: рун?, забони Юнони ?адим, иероглиф?ои миср?, клинопис, алифбои майя, алифбои этрусс?.
Дар Юникод ма?м?и калони рамз?ои математик?, муси?? ва пиктограмма?о оварда шудаанд.
Рушти Юникод
[вироиш | вироиши манбаъ]Версияи аввали Юникода кодгузор? бо андозаи ма?дудшудаи рамз?оро дар 16 бит дар бар мегирифт, ки ми?дори ?аммагии код?о ба 216 (65536) баробар буд. Аз ин?о гузориши чор ра?ами системаи шонзда?? пайдо шудааст (мисол, U+0410). Дар ин ва?т дар Юникоде на?шаи кодгузории на ?аммаи рамз?ои бударо, балки фа?ат рамз?ое, ки ?ар р?з истифода мешаванд та?рез? шуда буд. Рамз?ои кам истифодашаванда бояд дар ?со?аи рамз?ои истифодаи шахс?? (англис?: Private Use Area) гузошта мешуданд, ки дар аввал код?ои U+D800...U+F8FF-ро дар бар мегирифтан.
Дар оянда зиёд кардани со?аи кодиро ?абул карданд. Як?оя бо ин код?ои рамзиро на ба монанди ?иммати 16-бита, балки ба монанди ада?ои абстракт? гузарониданд, ки дар комп?тар метавонанд ма?м?и тарз?ои гуногунро ифода намоянд.
Боз нигаред
[вироиш | вироиши манбаъ]Пайвванд?о
[вироиш | вироиши манбаъ]- Сайти расмии Консортсиум Юникод(англ.)
- [1]
- Версия 4.1.0 (англ.)
- [2](англ.)
- Кирилл? дар Юникод (файли PDF)(англ.)
- DecodeUnicode — Unicode WIKI(англ.), тасвири 50 000 рамз?о
- [3](англ.)